Chữ vẽ trên mũ lính trong Chiến tranh Việt Nam.
“*Một câu chuyện chiến tranh chân thực không bao giờ mang tính đạo đức. Nó không nhằm giáo huấn, không cổ vũ đức hạnh, không đưa ra hình mẫu về hành vi đúng đắn của con người, cũng không ngăn cản con người làm những điều mà họ vẫn luôn làm. Nếu một câu chuyện có vẻ như mang tính đạo đức, đừng tin nó. Nếu khi kết thúc một câu chuyện chiến tranh, bạn cảm thấy được nâng đỡ tinh thần, hoặc cảm thấy có chút công lý nào đó được cứu vãn khỏi sự tàn phá to lớn, thì bạn đã trở thành nạn nhân của một lời nói dối cũ rích và khủng khiếp. Không có công lý nào cả. Không có đức hạnh nào cả. Vì thế, quy tắc đầu tiên để nhận biết một câu chuyện chiến tranh chân thực, là nó phải hoàn toàn và tuyệt đối trung thành với sự tục tĩu và cái ác.”*
— Tim O’Brien, "The Things They Carried"
Tôi lần đầu đọc cuốn sách của Tim O’Brien khi còn là sinh viên năm nhất đại học và ngay lập tức bị cuốn hút bởi Chiến tranh Việt Nam. Tôi đã xem Platoon, Apocalypse Now, và thậm chí còn tham gia một lớp lịch sử về Chiến tranh Việt Nam.
Điều khiến tôi không bao giờ quên là khi giáo sư phát cho cả lớp bản sao bài phát biểu của Hồ Chí Minh tại Hà Nội vào năm 1945 — hai mươi năm trước khi Hoa Kỳ đưa quân xâm lược.
Bài phát biểu của ông bắt đầu như sau:
“Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc.”
Tuyên ngôn bất hủ đó là của nước Mỹ, trong bản Tuyên ngôn Độc lập năm 1776. Suy rộng ra, điều đó có nghĩa là: tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng; dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do.
Bản Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Cách mạng Pháp năm 1791 cũng tuyên bố: “Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lợi, và phải luôn luôn được tự do và bình đẳng về quyền lợi.”
Đó là những lẽ phải không ai chối cãi được.
Thế mà hơn 80 năm nay, bọn thực dân Pháp lợi dụng lá cờ Tự do, Bình đẳng, Bác ái để áp bức đồng bào ta, hành động trái hẳn với nhân đạo và chính nghĩa.”
“*Một câu chuyện chiến tranh chân thực không bao giờ mang tính đạo đức. Nó không nhằm giáo huấn, không cổ vũ đức hạnh, không đưa ra hình mẫu về hành vi đúng đắn của con người, cũng không ngăn cản con người làm những điều mà họ vẫn luôn làm. Nếu một câu chuyện có vẻ như mang tính đạo đức, đừng tin nó. Nếu khi kết thúc một câu chuyện chiến tranh, bạn cảm thấy được nâng đỡ tinh thần, hoặc cảm thấy có chút công lý nào đó được cứu vãn khỏi sự tàn phá to lớn, thì bạn đã trở thành nạn nhân của một lời nói dối cũ rích và khủng khiếp. Không có công lý nào cả. Không có đức hạnh nào cả. Vì thế, quy tắc đầu tiên để nhận biết một câu chuyện chiến tranh chân thực, là nó phải hoàn toàn và tuyệt đối trung thành với sự tục tĩu và cái ác.”*
— Tim O’Brien, "The Things They Carried"
Tôi lần đầu đọc cuốn sách của Tim O’Brien khi còn là sinh viên năm nhất đại học và ngay lập tức bị cuốn hút bởi Chiến tranh Việt Nam. Tôi đã xem Platoon, Apocalypse Now, và thậm chí còn tham gia một lớp lịch sử về Chiến tranh Việt Nam.
Điều khiến tôi không bao giờ quên là khi giáo sư phát cho cả lớp bản sao bài phát biểu của Hồ Chí Minh tại Hà Nội vào năm 1945 — hai mươi năm trước khi Hoa Kỳ đưa quân xâm lược.
Bài phát biểu của ông bắt đầu như sau:
“Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc.”
Tuyên ngôn bất hủ đó là của nước Mỹ, trong bản Tuyên ngôn Độc lập năm 1776. Suy rộng ra, điều đó có nghĩa là: tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng; dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do.
Bản Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Cách mạng Pháp năm 1791 cũng tuyên bố: “Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lợi, và phải luôn luôn được tự do và bình đẳng về quyền lợi.”
Đó là những lẽ phải không ai chối cãi được.
Thế mà hơn 80 năm nay, bọn thực dân Pháp lợi dụng lá cờ Tự do, Bình đẳng, Bác ái để áp bức đồng bào ta, hành động trái hẳn với nhân đạo và chính nghĩa.”
