Những sự kiện thú vị trên thế giới

[BuddyUp]

Vào tháng 1 năm 1902, khi đang sống tại Thụy Sĩ và còn nhiều năm nữa mới trở thành nhà vật lý nổi tiếng thế giới, Albert Einstein lần đầu tiên trở thành cha. Con gái của ông, Lieserl, được sinh ra ngoài giá thú với Mileva Marić, người bạn đời lâu năm và cũng là đồng nghiệp vật lý của ông. Vào thời điểm đó, mối quan hệ của họ không theo chuẩn mực xã hội và gây nhiều tranh cãi, vì xã hội lúc bấy giờ không chấp nhận các cặp đôi chưa kết hôn, đặc biệt là những người có thai. Cả Einstein và Marić đều gặp khó khăn về tài chính và chịu áp lực lớn từ gia đình. Marić đã trở về nhà cha mẹ ở Novi Sad, thuộc Đế chế Áo-Hung, để sinh con, trong khi Einstein ở lại Bern, làm việc để xây dựng một tương lai ổn định hơn.

Việc sinh Lieserl được giữ kín. Rất ít người ngoài gia đình họ biết về sự tồn tại của cô bé. Đối với một người đàn ông tài năng chuẩn bị bước vào sự nghiệp học thuật, việc có một đứa con ngoài giá thú là một nguy cơ lớn đối với địa vị xã hội và nghề nghiệp của ông. Những lá thư trao đổi giữa Einstein và Marić trong thời gian này tiết lộ những khoảnh khắc dịu dàng nhưng cũng chứa đựng sự căng thẳng ngày càng tăng. Einstein đã nhắc đến Lieserl trong thư từ của họ, hỏi thăm sức khỏe của cô bé và liệu cô bé đã khỏi bệnh sởi đỏ hay chưa. Tuy nhiên, giọng điệu của ông thường thể hiện sự xa cách, với sự tập trung mạnh mẽ vào tham vọng và những nỗ lực khoa học chung của họ.

Đến tháng 9 năm 1903, tất cả các đề cập đến Lieserl đều ngừng lại. Hồ sơ lịch sử không cung cấp câu trả lời rõ ràng về những gì đã xảy ra với cô bé. Một số học giả cho rằng cô có thể đã qua đời vì biến chứng do bệnh sởi đỏ, trong khi những người khác suy đoán rằng gia đình của Marić đã sắp xếp cho cô bé được nhận nuôi bởi người thân hoặc gia đình khác. Thêm vào sự bí ẩn này là khả năng Lieserl có thể đã có những khiếm khuyết phát triển, điều có thể đã ảnh hưởng đến những quyết định khó khăn mà cha mẹ cô phải đối mặt. Những lá thư của Einstein không ghi nhận việc ông đã gặp con gái của mình, dẫn đến suy đoán rằng ông có thể chưa bao giờ gặp cô bé.

Sau thời gian này, Einstein và Marić kết hôn và có hai người con trai, Hans Albert và Eduard, nhưng số phận của Lieserl chưa bao giờ được bàn luận công khai hay riêng tư trong bất kỳ tài liệu nào còn sót lại. Marić, người được biết đến với tính cách trầm lắng và nội tâm, đã mang trong mình bí mật này suốt cả cuộc đời. Một số nghiên cứu cho rằng những khó khăn về tâm lý và sự xa cách trong cuộc hôn nhân của bà với Einstein một phần bắt nguồn từ nỗi đau chưa được giải quyết liên quan đến Lieserl.

Câu chuyện về Lieserl vẫn là một bí mật cho đến năm 1986, khi một bộ sưu tập thư cá nhân được phát hiện và công bố, mở ra một cái nhìn về chương đời bí mật này của Einstein. Sự tiết lộ này khiến các nhà sử học ngạc nhiên và làm cho hình ảnh của nhà khoa học nổi tiếng trở nên nhân văn hơn, ánh sáng về một bi kịch riêng tư trái ngược hoàn toàn với công chúng là một thiên tài đã thay đổi lịch sử vật lý hiện đại. Đến nay, số phận cuối cùng của Lieserl vẫn là một đề tài gây tranh cãi, sự hiện diện ngắn ngủi của cô trong lịch sử vẫn là một lời nhắc nhở cảm động về những phức tạp và mâu thuẫn có thể tồn tại ngay cả trong những cuộc đời nổi bật nhất.

 

[BuddyUp]

Ngày 18 tháng 12 năm 1890: Edwin Armstrong ra đời – Cha đẻ của sóng FM, người thay đổi cách thế giới lắng nghe
Edwin Howard Armstrong sinh ngày 18 tháng 12 năm 1890 tại thành phố New York, Mỹ. Ông là một trong những nhà phát minh vĩ đại và có ảnh hưởng sâu sắc nhất trong lĩnh vực điện tử và truyền thông thế kỷ 20.

Armstrong nổi tiếng với ba phát minh lớn:
Bộ thu hồi tiếp (Regenerative Circuit) – năm 1914: cho phép khuếch đại tín hiệu vô tuyến yếu, mở đầu cho kỷ nguyên phát thanh không dây.
Bộ chuyển đổi tần số (Superheterodyne Receiver) – năm 1918: giúp cải thiện độ nhạy và chọn lọc tín hiệu radio, được ứng dụng rộng rãi trong mọi thiết bị thu sóng hiện đại.
Radio FM (Frequency Modulation) – được cấp bằng sáng chế vào tháng 12 năm 1933: giúp loại bỏ nhiễu âm thanh đặc trưng của sóng AM và mang lại chất lượng âm thanh rõ ràng, trung thực hơn.

Tuy nhiên, thành tựu quan trọng nhất – sóng FM – gặp phải sự chống đối lớn từ RCA (Radio Corporation of America). Dù đã hợp tác với Armstrong, RCA quay lưng lại vì lợi ích tài chính từ việc tiếp tục sản xuất và bán các thiết bị AM. Họ dùng sức mạnh tài chính và pháp lý để trì hoãn sự phát triển của FM.

Armstrong đã chi gần hết tài sản và nhiều năm trời đấu tranh pháp lý để bảo vệ phát minh của mình. Bị áp lực nặng nề từ RCA và tuyệt vọng về tài chính, ông đã tự kết liễu đời mình vào năm 1954 bằng cách nhảy khỏi căn hộ tầng 13 ở New York – ngay trước khi FM bắt đầu được công nhận và sản xuất hàng loạt.

Ngày nay, FM radio trở thành chuẩn phát sóng toàn cầu, được sử dụng trong âm nhạc, tin tức, xe hơi, điện thoại, máy bay, và hàng triệu thiết bị khác – một di sản sống mãi của Armstrong.

Edwin Armstrong là biểu tượng cho sự kiên cường, trung thực và niềm tin tuyệt đối vào giá trị khoa học.

 

[BuddyUp]

Stephanie Kwolek là một nhà hóa học người Mỹ xuất sắc, người đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lĩnh vực khoa học và công nghệ. Sinh năm 1923, ngay từ nhỏ, bà đã thể hiện niềm đam mê mãnh liệt với hóa học và nghiên cứu. Sau khi tốt nghiệp Đại học Carnegie Mellon, bà gia nhập phòng thí nghiệm DuPont, dành cả sự nghiệp để nghiên cứu về polymer và vật liệu tổng hợp tiên tiến.

Năm 1965, khi đang tìm cách phát triển một loại sợi nhẹ nhưng bền hơn, Kwolek đã có một phát hiện mang tính đột phá một cách tình cờ. Trong quá trình thử nghiệm, bà tạo ra một dung dịch trong suốt có tính chất lạ thường: thay vì đặc như các loại polymer khác, nó lại lỏng và dễ chảy. Tò mò trước hiện tượng này, bà quyết định nghiên cứu sâu hơn và phát hiện rằng, khi xử lý, nó tạo ra một loại sợi có độ bền vượt trội – đó chính là Kevlar.

Kevlar là một loại polyamide có độ bền gấp năm lần thép nhưng lại cực kỳ nhẹ. Nó chịu được nhiệt độ khắc nghiệt mà không mất đi tính chất. Nhờ những đặc tính vượt trội này, Kevlar đã trở thành vật liệu chủ chốt trong việc sản xuất áo chống đạn, lốp xe gia cố, mũ bảo hộ, quần áo bảo hộ cho lính cứu hỏa, cáp ngầm dưới biển và các bộ phận trong ngành hàng không vũ trụ. Phát minh này đã cách mạng hóa ngành công nghiệp vật liệu và trở thành một phần không thể thiếu trong các công nghệ tiên tiến hiện nay.

Với những đóng góp to lớn cho khoa học vật liệu, Stephanie Kwolek đã nhận được nhiều giải thưởng danh giá trong sự nghiệp của mình. Bà cũng không ngừng thúc đẩy giáo dục khoa học và truyền cảm hứng cho phụ nữ theo đuổi sự nghiệp nghiên cứu.

 

[BuddyUp]

Miss Maude Odell – Một trong những nữ tài xế taxi đầu tiên ở New York, năm 1923.

Vào những năm 1920, hình ảnh một phụ nữ ngồi sau tay lái taxi trên những con phố nhộn nhịp của New York là điều hiếm thấy. Thế nhưng, Miss Maude Odell đã dũng cảm bước vào lĩnh vực này, trở thành một trong những nữ tài xế taxi tiên phong tại thành phố vào năm 1923.

Ở thời điểm mà phụ nữ vẫn đang đấu tranh để khẳng định vai trò của mình trong xã hội, việc Maude Odell điều khiển một chiếc taxi là tuyên ngôn mạnh mẽ về sự độc lập và quyền tự chủ. Những con đường đông đúc, những khách hàng đủ mọi tầng lớp và những thách thức mà chỉ có tài xế đường phố mới hiểu – tất cả đều không làm khó được bà.

Hình ảnh Miss Maude Odell sau tay lái, với nét tự tin và bản lĩnh, đã góp phần mở đường cho thế hệ phụ nữ sau này bước vào những lĩnh vực vốn được coi là “dành cho đàn ông.”

 

[BuddyUp]

Chiếc Jawa 350 kèm thùng sidecar là một biểu tượng sống động của thời kỳ hoàng kim xe máy Đông Âu, từng là niềm mơ ước của biết bao thế hệ. Được sản xuất tại Tiệp Khắc – nay là Cộng hòa Séc – chiếc xe này vừa là phương tiện di chuyển, vừa là hiện thân của cả một thời đại nơi kỹ thuật cơ khí và vẻ đẹp cổ điển hòa quyện trong từng chi tiết.

Thương hiệu JAWA ra đời vào năm 1929 tại Praha, do kỹ sư František Janeček sáng lập. Tên gọi “JAWA” được ghép từ hai chữ cái đầu của “Janeček” và “Wanderer” – một thương hiệu xe máy Đức mà ông mua lại để sản xuất tại quê nhà. Sau Thế chiến II, JAWA nhanh chóng trở thành một trong những nhà sản xuất xe máy hàng đầu thế giới. Những năm 1950–1970, JAWA vươn tầm xuất khẩu đến hơn 120 quốc gia, với những mẫu xe 2 thì mạnh mẽ và bền bỉ, được yêu thích từ Đông Âu đến Ấn Độ, Cuba, Việt Nam và cả Mỹ Latinh.

Chiếc Jawa 350 đại diện cho những dòng huyền thoại như 354, 360 hay 634. Với động cơ 2 thì, 2 xy-lanh dung tích 343cc, công suất khoảng 18 đến 22 mã lực và tốc độ tối đa đạt 110–120 km/h, xe được trang bị hộp số 4 cấp và thùng sidecar gắn bên hông – một hình ảnh quen thuộc của những năm tháng bao cấp, nơi chiếc xe chở người, chở hàng, chở theo cả ước mơ và ký ức của một thời.

Ngày nay, dù thế giới xe máy đã thay đổi nhiều, JAWA vẫn tiếp tục hiện diện. Thương hiệu đã được hồi sinh tại Ấn Độ nhờ sự hợp tác với tập đoàn Mahindra, mang đến các mẫu xe như JAWA 300, Forty Two hay Perak – kết hợp hài hòa giữa thiết kế hoài cổ và công nghệ hiện đại.

Chiếc JAWA 350 với thùng sidecar vẫn khiến người ta phải ngoái nhìn. Nó là hồi ức bằng kim loại và xăng dầu, là tiếng pô rộn ràng của một thời không thể quên.

 

[BuddyUp]

Ngày 27 tháng 5 năm 1937, cây cầu Golden Gate – biểu tượng vĩ đại của San Francisco – chính thức mở cửa cho công chúng với một nghi thức khai trương độc đáo: cắt một sợi xích bạc. Thay vì sử dụng băng ruy băng truyền thống, chính quyền thành phố đã chọn một chuỗi bạc tượng trưng cho sự bền vững và vĩnh cửu của cây cầu. Khi sợi xích bị cắt, hàng ngàn người đã đổ về, bước những bước chân đầu tiên trên cây cầu treo dài nhất thế giới thời bấy giờ.

Sự kiện này đánh dấu một kỳ công kỹ thuật vĩ đại, khi Golden Gate được xây dựng trong bối cảnh Đại khủng hoảng kinh tế, đối mặt với những dòng hải lưu mạnh mẽ, gió lớn và sương mù dày đặc. Công trình kéo dài hơn bốn năm, với hàng ngàn công nhân miệt mài làm việc, thậm chí có những người đã hy sinh để hoàn thành kiệt tác này.

Golden Gate mang ý nghĩa đặc biệt, không chỉ là một công trình giao thông quan trọng nối San Francisco với hạt Marin mà còn là một trong những biểu tượng kiến trúc và kỹ thuật đáng kinh ngạc nhất thế kỷ 20. Đến nay, hình ảnh cây cầu màu cam đỏ ấn tượng vắt qua vịnh San Francisco vẫn luôn là niềm tự hào của nước Mỹ và là điểm đến mơ ước của hàng triệu du khách.

 

[BuddyUp]

Chiếc buồng điện thoại công cộng đầu tiên ở Paris – dấu ấn của thời đại hiện đại hóa (1955).

Năm 1955, Paris chứng kiến một bước ngoặt nhỏ mà mang ý nghĩa lớn trong tiến trình hiện đại hóa đô thị – chiếc buồng điện thoại công cộng đầu tiên chính thức được lắp đặt trước mặt tiền Brasserie Lipp, một trong những brasserie nổi tiếng và mang đậm tính biểu tượng ở khu Saint-Germain-des-Prés, quận 6 thanh lịch của thủ đô nước Pháp.

Vào thời điểm đó, điện thoại chưa phổ biến trong từng hộ gia đình như ngày nay. Việc lắp đặt một buồng điện thoại ở không gian công cộng như trước nhà hàng Lipp đã mở ra một chương mới trong cách người dân thành phố kết nối với nhau – nhanh chóng, tiện lợi và mang đậm tinh thần thời đại công nghiệp. Buồng điện thoại trở thành nơi gắn liền với những cuộc hẹn hò, những lời báo tin gấp gáp, hay đơn giản là một điểm tựa giao tiếp cho người qua đường, du khách hoặc người dân thành thị.

Brasserie Lipp, nơi đặt buồng điện thoại đầu tiên, cũng không phải là một địa điểm ngẫu nhiên. Đây là chốn lui tới của giới văn nghệ sĩ, trí thức Paris như Hemingway, Camus hay Sartre – những người từng ngồi nhâm nhi cốc bia Alsace truyền thống và thảo luận về văn chương, triết học. Việc buồng điện thoại đầu tiên xuất hiện tại nơi này phản ánh tinh thần cởi mở và năng động của một Paris đang bước vào kỷ nguyên hiện đại hậu chiến.

Từ đó, buồng điện thoại trở thành một phần của đời sống đô thị Paris suốt nhiều thập kỷ. Dù ngày nay, với sự phát triển của công nghệ di động, hình ảnh buồng điện thoại dần vắng bóng trên phố phường, nhưng ký ức về chiếc buồng đầu tiên ấy – trước Brasserie Lipp – vẫn sống mãi như một dấu mốc nhỏ đầy thơ trong lịch sử thành phố ánh sáng.